Việt Nam được thế giới biết đến là nơi có sản lượng nông sản lớn. Hàng năm Việt Nam xuất khẩu nhiều mặt hàng nông sản sang các nước Châu Âu, Châu Mỹ,… Người tiêu dùng mới chỉ biết đến gạo Việt Nam, chưa biết nhiều về các loại nông sản khác. Việt Nam có rất nhiều loại nông sản ngon, chất lượng giá rẻ như thanh long, dừa, dưa hấu,… Bên cạnh đó cà phê, tiêu, cao su,… cũng được suất khẩu nhiều. Nhưng do mức thuế nhập cảnh vào thị trường châu Âu cao nên chưa có nhiều nông sản xuất khẩu. Mới đây theo Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và EU, nông sản Việt Nam có cơ hội vươn mình.
Hiệp định thương mại tự do giữ Việt Nam và EU khiến thuế ưu đãi xuất khẩu về 0%. Qua đó gạt bỏ được mức lo thuế nhập cảnh cao. Các mặt hàng nông sản của Việt Nam có thêm nhiều cơ hội vươn mình sang các nước EU. Bên cạnh những thuận lợi đó, chất lượng cần được đảm bảo đúng tiêu chuẩn. Các mặt hàng hoa quả như dừa, thành long, dưa hấu,…. có thêm cơ hội xuất hiện trên hệ thống siêu thị. Nông sản cũ như cà phê, tiêu,… sẽ được xuất khẩu nhiều hơn.
Mục lục
EU thị trường tiềm năng của nông sản Việt Nam
EU là thị trường tiêu thụ cà phê lớn nhất của Việt Nam. Số liệu thống kê của cơ quan quản lý nông sản cho thấy, nhờ thuế suất giảm về 0% từ mức 7-11% với cà phê chưa rang và 9-12% với cà phê chế biến, giá trị xuất khẩu mặt hàng này sang EU đạt gần 76 triệu USD, tăng xấp xỉ 35% so với tháng 7.
Theo kế hoạch, Công ty cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao sẽ xuất khẩu lô hàng chanh leo và Công ty TNHH Vĩnh Hiệp (Gia Lai) xuất khẩu cà phê, và Vina T&T Group sẽ xuất khẩu lô rau quả (bưởi, dừa, thanh long…) sang EU.
Không riêng cà phê, gạo cũng đang được xem là mặt hàng nhiều tiềm năng chinh phục thị trường châu Âu. Lô hàng gạo thơm xuất đi EU của Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An xuất sang EU tháng trước là ví dụ. Thay vì thuế suất 4-45% trước đây, lô gạo của Trung An xuất đi châu Âu được hưởng thuế 0%.
Nông sản Việt Nam phải đảm bảo chất lượng hàng hóa xuất khẩu
Nếu doanh nghiệp muốn đưa hàng chinh phục thị trường EU. Kiểm soát chất lượng là ưu tiên hàng đầu thay vì chỉ cạnh tranh về giá. Nhờ thuế giảm về 0% nên giá xuất hàng của các doanh nghiệp Việt cũng tốt hơn trước. Theo ông Phạm Thái Bình – Phó chủ tịch Công ty Trung An. Có những lô hàng xuất sang EU trước đây phải đóng thuế tới 300-400 EUR một tấn. Giờ khoản này không còn nên giá tốt hơn, tính cạnh tranh của gạo Việt so với gạo Thái Lan, Campuchia… Tăng cao ngay trên chính thị trường khó tính như EU.
Đầu tháng 9, Chính phủ ban hành Nghị định 103 chứng nhận chủng loại gạo thơm xuất sang EU. Với danh mục 9 loại gạo, được coi là tấm vé đảm bảo chất lượng cho nông sản này sang EU. Việc xuất khẩu gạo thơm theo hạn ngạch hưởng ưu đãi thuế quan (0%) sang EU phải được chứng nhận đảm bảo đúng giống. Các tổ chức khảo nghiệm giống cây trồng được Cục Trồng trọt chỉ định sẽ kiểm tra các lô ruộng lúa thơm trước khi thu hoạch. Cục Trồng trọt căn cứ kết quả này và hồ sơ của doanh nghiệp để cấp chứng nhận chủng loại gạo thơm xuất khẩu sang EU. Hằng năm, Việt Nam và EU sẽ rà soát, bổ sung thêm số lượng các giống gạo thơm mới.
Sản lượng gạo cần sản xuất theo chu trình khép kín, đảm bảo chất lượng
Theo quy định của EVFTA, mỗi năm EU cấp cho Việt Nam hạn ngạch 30.000 tấn gạo thơm được hưởng thuế quan 0%. Với kinh nghiệm xuất khẩu gạo sang EU nhiều năm, ông Phạm Thái Bình – Phó chủ tịch Công ty Trung An lưu ý. Hàng tuyển chọn đẹp nhưng chỉ cần không đạt một trong các tiêu chí, tiêu chuẩn EU về xuất xứ hàng hoá. Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, điều kiện kho bãi… Thì cũng bị trả lại dù đã cập cảng.
“Nếu chỉ tập trung vào số lượng xuất khẩu, không tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm. Phát triển vùng nguyên liệu, truy xuất nguồn gốc hay xây dựng thương hiệu cho sản phẩm. Doanh nghiệp sẽ rất khó thâm nhập và trụ vững ở thị trường EU”, ông Bình chia sẻ.
Vì thế, liên kết với nông dân để sản xuất theo chuỗi khép kín, chế biến sâu… đang là cách nhiều doanh nghiệp xuất khẩu nông sản, gạo hướng tới. Như với Trung An, doanh nghiệp này cùng nông dân phát triển 30.000 ha diện tích trồng lúa. Trong đó dành 800 ha tại Kiên Giang phát triển nguyên liệu lúa hữu cơ tự nhiên không dùng thuốc bảo vệ thực vật. Qua đó để xuất khẩu sang các thị trường khó tính như EU…
Doanh nghiệp luôn sẵn sàng sản xuất nếu có đơn hàng mới
Khác với một số thị trường, lúc đầu khách hàng châu Âu thường đặt mua số lượng ít. Nhưng nếu lô hàng đầu tiên đạt tiêu chuẩn. Họ lập tức sẽ ký thêm nhiều đơn hàng dài hạn, số lượng lớn hơn. Lúc này, doanh nghiệp Việt phải chuẩn bị sẵn sàng tăng quy mô sản xuất. “Luôn trong tâm thế sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu là điểm cộng với đối tác”. Lãnh đạo một công ty chuyên xuất khẩu rau quả sang EU chia sẻ.
EVFTA có hiệu lực từ đầu tháng 8 đã mở ra cánh cửa lớn cho xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm – thuỷ sản của Việt Nam. Châu Âu là thị trường có kim ngạch nhập khẩu đứng thứ hai thế giới. THị trường chiếm gần 15% tổng nhập khẩu toàn cầu. Đây cũng là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam. Tuy nhiên, hàng hóa của Việt Nam mới chỉ chiếm khoảng 2% thị phần nhập khẩu của EU, nên dư địa để gia tăng xuất khẩu rất lớn.
