Chanh là loại trái cây họ cam quýt, nước ép và vỏ chanh thường được sử dụng thay thế cho nhau trong các công thức nấu ăn. Trong khi hầu hết các loại chanh bạn thấy trong siêu thị có thể không có hạt, một số loại chanh thực sự có hạt. Và mặc dù hầu hết các quả chanh đều có hạt, một số quả chanh thực sự không có hạt . Bạn có thể tìm thấy một hạt không thường xuyên ngay cả trong chanh “không hạt” do thụ phấn chéo nếu chanh được trồng gần các loại trái cây khác. Chanh không hạt khó tìm ở các cửa hàng tạp hóa hơn chanh thường, cũng như chanh có hạt khó tìm ở cửa hàng hơn chanh không hạt.
Chanh không hạt ngày càng trở nên phổ biến và được người tiêu dùng lựa chọn nhiều hơn. Bạn nghĩ sao khi chuyển sang canh tác chanh không hạt? Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn các bạn cách trồng chanh không hạt cũng như những lưu ý quan trọng khi trồng chanh không hạt.
Mục lục
Kỹ thuật trồng chanh không hạt trên đất phèn
Chanh leo (Citrus latifolia) du nhập vào Việt Nam từ những năm 1990. So với chanh không hạt, chanh không hạt có đường kính khoảng 6 cm, còn loại sau to hơn, không hạt, cứng và không có gai hoặc gai trên thân. Tạo thành từng chùm, vỏ mỏng, nước cốt ít chua, không đắng như chanh. Sau khi trồng khoảng 12 đến 15 tháng, chanh không hạt phát triển nhanh và bắt đầu cho trái.
Với điều kiện của vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), chanh có thể ra trái quanh năm. Thời gian phát triển kinh doanh vượt quá 10 năm. Có thể trồng chanh không hạt trên đất chua, nhưng để đạt được kết quả cần chú ý một số biện pháp kỹ thuật sau:
Ghép rễ
Trong đất chua, tính hữu ích của các chất dinh dưỡng và độ pH rất thấp. Vì vậy, chọn rễ ghép khắc phục được hạn chế của đất chua là điều kiện tiên quyết để cây phát triển tối ưu.
Loài được chọn làm gốc ghép phải có khả năng bám tốt vào cây ghép. Ngoài ra, gốc ghép phải chống chịu sâu bệnh, nhất là bệnh thối rễ do nấm Fusarium. Lý do, thích nghi tốt với các điều kiện điển hình như mực nước cao, hàm lượng sét tương đối nặng, …
Trên thực tế, hiện nay nông dân chọn nhiều giống cây có múi để sản xuất chanh không hạt đối với chanh không hạt: chanh Volka, chanh Citrus aurantifolia (Citrus aurantifolia) và Citrus sinensis. Tuy nhiên, gốc ghép chanh bông tím và quýt hiện được nông dân ưa chuộng hơn. Kiểu hình trái từ hai gốc ghép này cũng không thay đổi so với đặc tính giống gốc ban đầu của chanh không hạt, phù hợp với tiêu chuẩn xuất khẩu.
Bo ghép
Chọn mắt ghép sạch bệnh cũng là yếu tố tiên quyết tạo nên thành công của vườn chanh không hạt. Quả bố mẹ dùng cho sinh sản phải đảm bảo đầy đủ các đặc điểm của giống ban đầu về kiểu hình và chất lượng quả. Ban ghép phải được lấy từ vườn nhân bản đã được phê duyệt và không có sâu bệnh gây hại. Khi chọn nguồn chanh không hạt từ cây mẹ cần lưu ý đến hiện tượng trắng lá trên quả chanh.
Hiện nay, hiện tượng xoắn lá trên chanh không hạt phổ biến ở các vườn chanh trồng ở Đồng bằng sông Cửu Long, tỷ lệ bệnh khoảng 3 – 5%. Tuy nhiên, hiện tượng này vẫn chưa được nghiên cứu nhiều. Tuy nhiên, qua ghi nhận trong thực tế sản xuất, bệnh có nhiều khả năng lây lan qua vật tư chăn nuôi. Cây bị nhiễm bệnh có lá bị xoắn, gợn sóng, nhiều trường hợp xuất hiện gân lá, lá giòn. Cây chỉ xuất hiện các triệu chứng sau khi trồng 1-2 năm. Những cây bị nhiễm bệnh này thường ra hoa rất nhiều nhưng không kết quả.
Khoan thăm dò tần phèn tiềm tàng
Trong quá trình thiết kế vườn trồng chanh không hạt từ nền đất lúa hoặc rau màu, khâu khoan đất thăm dò độ sâu tầng phèn tiềm tàng là rất quan trọng. Xác định chính xác vị trí sẽ giúp nhà vườn không đưa lớp phèn tiềm tàng trở thành phèn hoạt động gây hại cho rễ cây.
Quá trình khoan phẩu diện đất cần dụng cụ chuyên dùng. Nếu là tầng phèn tiềm tàng sẽ phản ứng với H2O2 sinh ra khí H2S làm đổi màu giấy quỳ tím.
Một số lưu ý khi sử dụng phân bón
Một trong các trở ngại chính của cho cây chanh nói riêng và cây trồng nói chung trên vùng đất nhiễm phèn đó là hàm lượng ion Fe, Al cao, gây độc cho rễ cây và pH thấp làm giảm khả năng hấp thu các dưỡng chất của hệ rễ.
Lưu ý khi bọn Lân
Khi bón phân có thành phần Lân (P) vào đất, một phần P sẽ bị ion Fe, Al phản ứng tạo thành phosphat Fe và Al khó tan. Vì vậy, trồng chanh trên vùng đất nhiễm phèn cần lưu ý đến gia tăng hàm lượng P trong chế độ bón phân, đáp ứng nhu cầu về P của cây chanh. Bên cạnh đó, tăng cường bón Lân còn giúp hạn chế sự di động ion Fe và Al, biến chúng trở thàng dạng kết tủa, khó tan, giảm độc chất gây hại trực tiếp lên bộ rễ.
Trong canh tác chanh không hạt trên vùng phèn, vấn đề nâng cao độ pH đất cũng rất quan trọng. Trong cơ chế hấp thu dinh dưỡng chủ động của hệ rễ cây; việc trao đổi liên tục 1 lượng tương đồng anion và cation giữa hệ rễ và môi trường bên ngoài; đã giúp cây có thể hấp dinh dưỡng một cách dễ dàng. Tuy nhiên, với điều kiện pH đất thấp đồng nghĩa với lượng ion H+ trong đất cao; điều này làm mất cân bằng ion giữa hệ rễ và môi trường ngoài; khiến cơ chế hấp thu dinh dưỡng chủ động của cây bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Chú ý đến độ pH
Vì vây, sử dụng vôi nhằm nâng dần pH trong môi trường đất là việc làm cần thiết trong kỹ thuật canh tác. Khi sử dụng vôi bón cho cây trồng; chúng ta cần lưu ý điểm quan trọng sau: khi bón vôi, ion OH- sẽ kết hợp với H+ trong môi trường đất giúp pH đất gia tăng. Tuy nhiên ion Ca+ cũng sẽ được phóng thích; có thể tạo kết tủa khó tan với một số thành phần dinh dưỡng trong đất. Vì vậy, việc bón vôi cho cây trồng cần cách xa thời điểm bón phân từ 7 – 10 ngày.
Bên cạnh đó, kỹ thuật lên mô cao và rộng; kết hợp với sử dụng nguồn nước tưới không bị nhiễm phèn sẽ tạo thuận lợi cho khâu rửa phèn; giảm độc chất cho cây trồng. Sử dụng nhiều phân hữu cơ hoai mục; ưu tiên sử dụng các loại phân bón hóa học dạng đơn; dễ tiêu cũng là một số lưu ý quan trọng trong việc đảm bảo cho cây chanh không hạt phát triển tốt nhất.
Cắt tỉa tạo tán cho cây
Không riêng gì chanh không hạt, ở các loại cây có múi khác; việc cắt tỉa, kiến thiết tán cây ngay từ giai đoạn phát triển dinh dưỡng là cần thiết; giúp gia tăng năng suất và chất lượng trái sau này. Trong kỹ thuật cắt tỉa tạo tán, yếu tố cơ bản là giúp cây có được bộ khung chính vững chắc; phân bổ đều theo các hướng và không đan xen nhau. Kỹ thuật này giúp cây có bộ tán vững; thông thoáng, ánh sáng mặt trời phân bố đều trong tán cây; giúp cây quang hợp tốt, hạn chế sâu bệnh.
Song song đó, kỹ thuật cắt tỉa nhằm tạo ra nhiều cành thứ cấp; hạn chế tối đa những cành vươn dài (quá 40 cm). Phương pháp này giúp cây hình thành nhiều chồi có chức năng mang trái; từ đó gia tăng năng suất đáng kể cho vườn chanh không hạt.
Do chanh không hạt có khả năng sinh trưởng mạnh, phát triển nhanh vì vậy; công tác cắt tỉa cành cần được thực hiện thường xuyên trên vườn. Ngoài ra, kỹ thuật cắt tỉa cành giúp kích thích cây phát triển rễ mới; giúp cải thiện quá trình hấp thu dinh dưỡng của cây trồng.
